Nội dung bài viết dựa trên kinh nghiệm bảo vệ dữ liệu cá nhân thực tế của tác giả. Người đọc có thể sử dụng 1 trong cách cách trong bài viết để áp dụng hoặc kết hợp các cách mã hóa khác nhau để tăng tính bảo mật của dữ liệu

Hướng dẫn các cách bảo vệ an toàn dữ liệu cá nhân bảo mật

I. Ý nghĩa của việc bảo mật dữ liệu:

Trong cuộc sống kỹ thuật số ngày nay mọi dữ liệu cá nhân điều được số hóa và lưu trữ trong máy tính.

Dữ liệu này bao gồm các tài liệu cá nhân, tài liệu công việc, và nhiều dữ liệu quan trọng khác có thể bị lộ ra ngoài vì những lý do như khi bạn lỡ đánh mất usb, thẻ nhớ, laptop…hoặc dữ liệu của bạn bị đánh cắp khi kẻ xấu lợi dụng sơ hở cài vào máy tính của bạn virus, malware, trojan và các phần mềm gián điệp khác.

Trong trường hợp mất mát xảy ra, dữ liệu của bạn có thể bị phát tán và sử dụng vào mục đích xấu, gây ảnh hưởng tới cuộc sống cá nhân và công việc của bạn hay lớn hơn có thể gây tổn thất đến cả một công ty hay tập đoàn lớn. Điều này đã nói lên tầm quan trọng của việc bảo vệ dữ liệu cá nhân. Bảo vệ dữ liệu có rất nhiều phương pháp từ đơn giản như ẩn file, đổi đuôi file sang định dạng khác, phân quyền truy cập, đặt mật khẩu file,…cho đến các biện pháp chuyên nghiệp hơn như dùng phần mềm quản lý và khóa dữ liệu, ẩn hoặc mã hóa.

Bài viết dưới đây bên cạnh việc giới thiệu một số giải pháp bảo vệ dữ liệu cá nhân cơ bản như đặt mật khẩu đăng nhập windows, ẩn dữ liệu…sẽ giới thiệu với các bạn phương pháp bảo vệ dữ liệu hiệu quả bằng phần mềm TrueCrypt.

II. Một số giải pháp bảo vệ dữ liệu cá nhân cơ bản:

II.1: Đặt mật khẩu đăng nhập Windows:

• Vào Start rồi click lên biểu tượng tài khoản user hiện hành
• Click Creat a password for your account để cài đặt mật khẩu đăng nhập cho Windows
• Nhập mật khẩu và xác nhận lại, bạn có thể ghi vài lời gợi ý về mật khẩu cho riêng bạn, xong bấm Create password
• Vậy là bạn đã hoàn thành việc tạo mật khẩu cho mỗi lần đăng nhập Windows. Mình minh họa trên Win 7, trên Win XP cũng tương tự, bạn vào Start > Control Panel > User accounts > chọn user > Creat a Password > ….

Nhận xét: Giải pháp bảo mật này được xem là cơ bản nhất, vì vậy cấp độ bảo mật cũng chỉ ở mức trung bình. Mật khẩu Windows có thể dể dàng bị qua mặt hoặc tháo gỡ, vì thế bạn không nên “gởi trọn niềm tin” vào nó nhé.

II.2: Ẩn giấu dữ liệu không dùng phần mềm:

II.2.A: Gán thuộc tính ẩn:

• Để ẩn file hoặc folder, bạn click phải chuột vào file hoặc folder rồi chọn Properties. Trong cửa sổ hiện ra, trong thẻ General bạn check vào tùy chọn Hidden rồi bấm Apply và OK.

Để hiển thị hoặc làm ẩn những file đã bị gán thuộc tính ẩn, bạn làm như sau:

• Mở cửa sổ Windows Explorer > Organize > Folder and search options (trên Windows 7)
• Hoặc Windows Explorer > Tools > Folder options (trên Win XP)
• Trên cửa sổ Folder Options, trong thẻ View bạn có thể chọn:
• Don’t show hidden files, folders and drives: không hiển thị file bị gán thuộc tính ẩn
• Show hidden files, folders and drives: hiển thị file bị gán thuộc tính ẩn

Bên cạnh những thuộc tính ẩn thông thường, windows còn có thuộc tính ẩn dành cho file hệ thống, mình có thể gọi là siêu ẩn. Nếu ta gán thuộc tính siêu ẩn cho dữ liệu cần giấu thì dữ liệu sẽ được giấu tốt hơn.

Để gán thuộc tính siêu ẩn cho dữ liệu, trước tiên bạn tạo 1 shortcut để nhanh chóng nhúng thuộc tính siêu ẩn cho dữ liệu. Tạo shortcut như sau:

• Click phải chuột trên nền desktop chọn New > Shortcut
• Trong hộp thoại Create Shortcut, bạn nhập cú pháp này vào ô Type the location of the item: %windir%\system32\attrib.exe +s +h
• Nhập cú pháp theo mẫu trên, nhấn Next để tiếp tục
• Đặt tên cho shortcut, bạn có thể đặt tùy ý

Kết quả ta thu được 1 shortcut đặc biệt, muốn gán thuộc tính siêu ẩn cho file nào, ta chỉ việc kéo rê file đó rồi thả lên shortcut này, lập tức file đó sẽ bị gán thuộc tính siêu ẩn.

Để quản lý những file siêu ẩn này (nhìn thấy hoặc ẩn), bên cạnh các tùy chọn như phần xem file ẩn cơ bản còn có 1 tùy chọn nữa chi phối: Hide protect operating system files

Nếu bạn check ở tùy chọn Hide protect operating system files bạn sẽ không thể nhìn thấy file siêu ẩn ngay cả khi tùy chọn Show hidden files, folders and drives được chọn

Nhận xét:

• Ưu điểm của giải pháp này là nhanh chóng và dể dàng ngay cả người dùng ít am tường về máy tính.
• Nhược điểm là dữ liệu ẩn giấu có thể dể dàng bị phát hiện hoặc bị tìm thấy bởi tính năng Search file ẩn của Windows.

II.2.B: Ngụy trang thư mục:

• Đầu tiên, bạn tạo 1 folder mới chứa dữ liệu mà bạn cần bảo vệ.
• Tiếp theo, click phải chuột vào folder mới tạo, chọn Rename
• Bạn nhấn giữ phím Alt và lần lượt nhấn dãy số 0, 1, 6, 0 rồi nhấn Enter. Điều này sẽ giúp bạn đặt tên cho folder bằng 1 kí tự trắng.
• Tiếp theo, click phải chuột vào Folder này, chọn Properties.
• Cửa sổ Properties hiện ra, bạn chọn tab Customize và chọn Change Icon
• Trong cửa sổ Change Icon for Folder, bạn chọn biểu tượng trong suốt rồi nhấn OK để đổi biểu tượng cho thư mục. Lúc này ta được 1 thư mục gần như vô hình.

Để thấy được folder vô hình này, bạn kéo rê chuột toàn bộ khu vực dữ liệu, ta sẽ nhìn thấy folder vô hình là 1 hình vuông màu trắng hoặc nhấn F5 nhiều lần bạn sẽ thấy folder “hiện hình” nhấp nháy. Và đây cũng là nhược điểm của cách ngụy trang này.

II.3: Đổi định dạng của file

Đây cũng là một cách giúp bảo vệ không cho người khác xem dữ liệu của mình. Ví dụ bạn có 1 file Setup.exe, bạn có thể đổi định dạng exe thành Broken.rar Hãy bỏ những từ gợi nhớ ra khỏi tên file để tránh bị phát hiện ra định dạng gốc của file, như trong trường hợp này nếu bạn vẫn giữ tên Setup.rar người ta có thể nghĩ ra file setup và phải có định dạng exe đấy!

• Click phải trên file chọn Rename, đặt lại tên và định dạng tùy ý, chọn Yes để xác nhận việc đổi định dạng file
• Check vào thuộc tính Hide extensions for known file types trong thẻ View để ẩn phần mở rộng của file. Việc này sẽ giúp cho dữ liệu của bạn được “ẩn náu” kỹ hơn trước sự “săm soi” của những người dùng khác.
• Cách này giúp bảo vệ các file không có tính năng tự bảo vệ như các file có định dạng exe, txt hoặc các file nhạc, phim...
• Nhược điểm của phương pháp này là bạn phải nhớ định dạng thật của dữ liệu, nếu không bạn cũng sẽ không thể mở lại các file đó được.

II.4: Đặt mật khẩu cho file nén

Hai định dạng nén phổ biến nhất là rar và zip, các chương trình nén đều hổ trợ tính năng nén có đặt mật khẩu. Trong đó, định dạng zip là định dạng nén mà windows có thể đọc trực tiếp mà không cần cài thêm phần mềm.

Theo mình thì bạn nên dùng Winrar để nén thành file zip có đặt mật khẩu, để có thể mở file trên bất kỳ máy tính nào kể cả máy không cài trình giải nén.

• Trước tiên bạn tải và cài đặt winrar vào máy tính tại link sau: http://www.rarlab.com/download.htm
• Để nén 1 file hoặc 1 folder, bạn click phải chuột vào file, folder cần nén rồi chọn Add to archive
• Kích phải chuột chọn Add archive
• Trong thẻ General chọn định dạng RAR hoặc ZIP
• Thẻ Advanced chọn Set password để đặt mật khẩu
• Đặt mật khẩu cho file nén
• Yêu cầu mật khẩu khi mở file Zip trên máy tính không cài trình giải nén

Winrar có cơ chế mã hóa mạnh vì vậy dữ liệu được khóa bởi winrar được bỏa về an toàn. Bạn nên đặt mật khẩu có chiều dài tối thiểu là 6 kí tự, có cả chữ và số, in hoa, in thường, ký tự đặc biệt…để tăng tính bảo mật.

II.5: Đặt mật khẩu cho file Office

• Để đặt mật khẩu cho file office như word, excel… ta vào menu chọn Save > Tools > General Options
• Tùy chọn trước khi save file word
• Có 2 tùy chọn đặt mật khẩu để bạn lựa chọn:
• Password to Open: mật khẩu khi mở file
• Password to modify: mật khẩu để có quyền chỉnh sửa nội dung file

Lưu ý: trong quá trình đặt mật khẩu bạn nên đặt mật khẩu có từ 6 kí tự trở lên. Mật khẩu nên bao gồm các các ký tự chữ thường, chữ hoa, số và các ký tự đặc biệt…

Các giải pháp bảo mật mình vừa trình bày ở trên đáp ứng tốt nhu cầu bảo mật dữ liệu cá nhân của người dùng ở mức độ cơ bản. Đối với các dữ liệu quan trọng hoặc tối quan trọng người dùng nên có những giải pháp bảo mật cao hơn bằng cách dùng các phần mềm chuyên nghiệp như TrueCrypt để ẩn, khóa hoặc mã hóa…dữ liệu.

TrueCrypt là một phần mềm mã hóa dữ liệu cực mạnh và rất tin cậy phù hợp với đại đa số người dùng với cơ chế bảo mật cao, an toàn và miễn phí. Bạn có thể đọc bài viết: Bảo vệ dữ liệu an toàn với phần mềm mã hóa TrueCrypt miễn phí

CHÚ Ý: để được cảnh báo virus và được Tư vấn Hỗ trợ và nhận Key Download mới nhất của phần mềm diệt Virus này hãy Tham gia nhóm Facebook tại đây

Theo Minh Phương